Kars Tarihi yazarı Kirzioğlu, bir tarih kaynağı. Öteki kaynak daha eskilere gidiyor. Hayal şatoları, buzdan kuleler kenti Bardız’dan haberler… 06:30’da kalkacak uçak için tüm geceyi Sabiha Gökçen Hava Limanı’nda geçirdim. Uyku gözlerimden akıyordu. Erzurum’a 08:30’da inerken kar başladı. Saat 17:00 sularında Çakırbaba’da don tutma kıvamına gelmişti kar yağışı. Doruktan aşağı doğru inerken çevre dağlara düşen karla apak urbalar giyinmiş bir veli gibi Bardız orta yerde karasal görünümü ile ayakta dimdik duruyordu.

Bugün 20 Ekim 2011, burası Erzurum İl sınırları içinde, Şenkaya İlçesine bağlı Bardız, yeni adı Gaziler. Buzdan kalesi olan arkaik bir dünya kenti olan Bardız’dan haberler sürüyor…

Daha önce “Tarih nasıl yazılır,” dedik ve buradan yayın yaptık. Ardısıra “Bardız tarihi nasıl yazılır,” diye büyük bir soru işareti koyduk.

Hayal şatoları, taştan ve kayadan kuleler, buzdan bir dünya kenti Bardız tarihi diye yola çıkıyoruz. Tarih açılımı için bir kaynak, Kars tarihi yazarı Kirzioğlu. Öteki kaynak daha eskilere gidiyor.

Sırası geldikçe bunlara başvuruda üşenmeyeceğim. Şimdilik kısa haberlerle yetiniyorum.

Dün akşam Erzurum’dan buraya İsmail (Pehlivan) Kaptan’ın sürdüğü araçla geldim.

Erzurum Hava alanına 08:30’da inerken kar başladı. 06:30’da kalkacak uçak için tüm geceyi hava alanında geçirdim. Uyku gözlerimden akıyordu.

Aynı gün, şöyle ki dün, İsmail Kaptan’ı saat 14: 30’a dek uykulu gözlerle Öğretmen Evi’nde bekledim. Yol yağmur altında geçti.

Çakırbaba’ya bir gece önce başayan kar yağışı don tutma kıvamına gelmişti.

Doruktan aşağı doğru inerken çevre dağlara düşen karla apak urbalar giyinmiş bir veli gibi Bardız orta yerde karasal görünümü ile ayakta dimdik duruyordu.

Çakırbaba doruğu ile Coruh Irmağı kollarına bağlanan çay arasında bin metrelik bir fark bu vadiye daha ılıman bir iklim sunuyor. Bunun artısı var. bu nedenle bu vadi meyve çeşitleri ile de zengin bir olanaklar demeti verir ilgi duyanlara. Yarın bu konuya fotoğraflar eşliğinde değineceğim.

Bardız da (Gaziler) her yerde olan sorunlarla başabaş yaşam uğraşısı içindedir.

Bu uğraşılar da burada çeşitlilik gösteriyor. Neden tek uğraşı alanı değil de çeşitli diye soracak olursanız, yanıtı da var bunun. Çeşitlilik şundan. Bu coğrafya değişik konularda olanaklarıyla zengindir. Dileyen hayvancılık, isteyen makineli tarım, bunları beğenmeyen, arıcılık yapabilir.

Bu üç ayrı üretim alanı, üç ayrı konuda farklı sorunlar getirecektir. Biri ötekine benzemez uğraşı alanlarıdır bunlar.

Dahası da var! meyvecilik, sebze seracılığı için de uygun doğa koşulları var burada.

Burada yaşayanlara yetecek kadar üretilen ve çoğu çürümeye bırakılan elma türü başat olarak ele alınabilir.

Tümünü burada sıralamayacağım, yeri geldikçe keşif masasına alacağım.

Genç, dinamik, girişimci Gaziler (Bardız) Muhtarı Mehmet Emin Çakmur’un verdiği güncel bilgiler var.

Şu anda altı yüzün üzerinde yerleşik nüfusa sahip bu belde dışa göçü kesmiş. Az da olsa geri dönüş var.

Yeni doğumlarla çocuk sayısında da artılar olmuş. Belli bir tüketim ivmesi de yaşanıyor.

Bu günkü mevsim koşullarında siyah ve beyaz üzüm, muz gibi meyvalar alıcı buluyor. Dolmalık biber, patlican gibi orta direk tüketiminde olan sebzeler de burada var ve alıcısı da var. Bu simgeler Bardız’da sosyal bir refah düzeyinin olduğunu gösteriyor. Daha başka simgeler de var.

Salt, Muhtar Mehmet Emin Çakmur’un evi değil, dün Erzurum’dan yolcu taşıyan araç sahibi İsmail Pehlivan’ın evi de kat kaloriferi ile ısınmakta…

Sol yandaki fotoğrafta Muhtar Bey’in kaloriferli evi bu coğrafyanın verimini de gösteriyor.

Şimdi yukarıdan aşağıya doğru fotoğraflara bakalım. Çevre yakın doruklarda kar var.

Paradoks şuradadır. Bardız’da ağaçların yaprakları var ve yemyeşildir bunlar.

Yaprak dökülmesi bile başlamamış. Bu durum bir doğa harikasıdır.

Bu doğa iyi kullanılırsa, çağdaş bilgi ile ele alınırsa bu vadide artılar yükselir, refah düzeyi imrendirir.

Oysa bakın neler görüyoruz!

Kaloriferli evleriyle bu sosyal yaşam düzeyi ve ılıman doğa koşulları ile birlikte evet…

Gaziler’de eski adı ile Bardız’da can sıkan önemli bir konu da var.

Hemen tüm belde sakinlerini ilgilendiren besi hayvanı konusunda dertli olan insanların dilekleri de oldu.

Her şey talihsiz bir rastlantı ile olup bitmiş. Aşıları yapılan Kangal köpekler ünlüdür Bardız’da.

Fakat nereden geldiği bilinmeyen “kuduz” bir köpek ölüsü nedeniyle altı ay için “karantina” konmuş.

Et konusunda, kasaplık büyükbaş besilik hayvan konusunda pazara açılmaları sınırlanmış.

Bu sürenin dolmasına iki ay daha var. Hayvan satışı dondurulmuş.

Yaşamın ekonomik motorları durdurulmuş açıkçası. “Felaket” bölgesi gibi bir destek bekliyorlar ilgili kurumlardan.

Prof Dr. Kalp Cerrahı Bingür Sönmez’in son yıllardaki büyük uğraşısı ile dünyaya tanıtılan ve ün kazanan bu belde işte şimdi talihsiz bir rastlantı ile böyle bir konuya kilitlemmiş… Burada yaşayan her aile işte bu nedenle ekonomik sıkıntı içinde kışa giriyor.

Güncel başka haberler baskın olmazsa yarın buna biraz daha değineceğim.

Sevgi içtenlik…

Tekin SonMez, 21 Ekim 2011 Bardız, Şenkaya, Erzurum

Yazı ve fotoğraflar:Tekin SonMez